Lecznicze właściwości warzyw
Warzywa to nie tabletki, ale nie ma tabletek, które skoncentrowałyby w sobie wszystkie prozdrowotne składniki warzyw. Wiem, że wygodniej byłoby łyknąć codziennie jakieś witaminy i mieć zdrową dietę „z głowy”. Ale nie ma takich cudów. Racjonalna, urozmaicona dieta bogata w warzywa (plus indywidualnie dobrana aktywność fizyczna) to nadal najskuteczniejszy sposób dbania o zdrowie. Tematem dzisiejszego artykułu są właśnie profilaktyczne i lecznicze właściwości warzyw.
O warzywach sporo się mówi, mocno się je promuje – ale nadal wiele osób w naszym kraju je ich po prostu za mało. Już niedługo w księgarniach pojawi się moja nowa książka Warzywa, które leczą, szczegółowo opisująca 23 różne warzywa, ich właściwości oraz sposoby wykorzystania w kuchni. A tymczasem na rozgrzewkę – krótka podróż (no może bardziej przebieżka 😉 ) po najciekawszych składnikach warzyw.
Warzywa na zdrowie – w służbie odporności
Warzywa to produkty, które wspierają naszą odporność. Znaczna część z nich, dostarcza chociażby witaminy C, której niedobór wiąże się z większym ryzykiem infekcji. Są także źródłem antyoksydantów, które neutralizują wolne rodniki i chronią np. naszą skórę czy naczynia krwionośne przed uszkodzeniami. Część warzyw (np. cebula, czosnek, kapusta) zawiera też związki o działaniu przeciwbakteryjnym (a nawet przeciwwirusowym!), które mogą częściowo pomóc nam chronić się przed przykrymi infekcjami.
Dieta przeciwzapalna – co ma wspólnego z warzywami?
Stan zapalny to nie tylko chwilowe zaczerwienienie np. gardła przy infekcji. Wiele osób może przez całe lata utrzymywać stan zapalny o niskim nasileniu w swoim organizmie. Dotyczy to w szczególności osób otyłych, których tkanka tłuszczowa wydziela bez przerwy substancje o działaniu prozapalnym i rozregulowującym metabolizm. Stan zapalny oraz stres oksydacyjny leżą też u podłoża poważnych chorób takich, jak miażdżyca oraz stanów, takich jak wzmożone wypadanie włosów czy przyspieszone starzenie się.
Warzywa, dzięki zawartości wielu rodzajów antyoksydantów mogą skutecznie przeciwdziałać stresowi oksydacyjnemu i stanowi zapalnemu. Wystarczy tylko w odpowiedniej ilości włączyć je do diety.
Warzywa na cholesterol?
Lecznicze właściwości warzyw to też wspieranie zdrowia układu krążenia. Szacuje się że nawet 18 mln Polaków może mieć podwyższony cholesterol i co za tym idzie – zwiększone ryzyko miażdżycy czy zawału. Warzywa mogą pomóc obniżać cholesterol, np. dzięki błonnikowi rozpuszczalnemu (obecnemu np. w brokułach, marchewce, burakach). Oprócz tego niektóre z nich (jak np. czosnek) mogą poprzez inne mechanizmy wspomagać obniżanie cholesterolu.
Lecznicze właściwości warzyw – co na zdrowe oczy?
Słyszeliście kiedyś o zwyrodnieniu plamki żółtej? To choroba oczu, postępująca przede wszystkim w wieku dojrzałym i podeszłym. Polega na stopniowym pogarszaniu się wzroku, może nawet doprowadzić do poważnego jego uszkodzenia. Zapobieganie temu schorzeniu polega w dużej mierze na dostarczeniu ważnych składników ochronnych z dietą. Te składniki znajdują się w warzywach (np. w jarmużu, szpinaku, botwince, rzeżusze, cykorii radicchio, bazylii, papryce, zielonej pietruszce, rukoli, dyni czy groszku. A żeby było jeszcze ciekawiej – wyżej wymienione zawierają całą gamę innych prozdrowotnych składników.
Prozdrowotne właściwości warzyw – antynowotworowe glukozynolany
Prawdziwym hitem są właściwości antynowotworowe niektórych warzyw. Wiele osób boi się zachorowania na nowotwór, a jednocześnie na co dzień nie robi wiele by temu zapobiec. Nie każdego nowotworu da się uniknąć, jednak wiele typów raka wiąże się z dietą i stylem życia, na które mamy realny wpływ.
Glukozynolany to składniki obecne w warzywach krzyżowych (kapusta, brokuły, kalafior, rzeżucha, jarmuż, brukselka, kalarepa…). Wykazują one silne działanie ochronne wobec niektórych nowotworów. Ich regularne jedzenie (i właściwe przyrządzanie) może zmniejszyć ryzyko np. raka jelita grubego, piersi, prostaty, skóry, pęcherza moczowego, żołądka, trzustki czy płuc.
Lecznicze właściwości warzyw – zdrowe jelita
Jako autorka Diety zdrowych jelit, nie mogę nie wspomnieć o pozytywnym wpływie warzyw na nasz przewód pokarmowy. Zawierają one różne frakcje błonnika, które poprawiają perystaltykę jelit, sprzyjają wydalanie resztek i nierzadko toksycznych substancji, a także „karmią” mikroflorę (czyli nasze dobre bakterie).
Ulubionym „daniem” naszych mikrobów są też specyficzne cukry występujące w warzywach (np. szparagach, cebuli, ale nie tylko). Dieta wzbogacona o różnorodne warzywa wspiera mikroflorę, a ona odwdzięcza się – wspomagając zdrowie całego naszego ciała (w tym odporność).
Warzywa obniżające ciśnienie
Na koniec parę słów o nadciśnieniu – chorobie, która dotyczy ponad 30% obywateli naszego kraju. Lecznicze właściwości warzyw sięgają i tu. Przede wszystkim niektóre z nich zawierają sporo potasu – pierwiastka, który normalizuje ciśnienie. Szczególnie polecane w tym kontekście są ziemniaki, strączki czy pomidory (ale nie tylko). Na ciśnienie i serce korzystnie wpływają też liściaste warzywa (zasobne w magnez i antyoksydanty) a także czosnek. Dieta bogata w warzywa sprzyja też uzyskaniu i utrzymaniu prawidłowej masy ciała, co bardzo pomaga przy normalizacji ciśnienia krwi.
Powyższe profilaktyczne i lecznicze właściwości warzyw to tylko wycinek tego, co opisałam w Warzywach, które leczą. Temat jest zresztą bardzo szeroki i łączy w sobie zagadnienia z kilku moich publikacji. Już niedługo ukażą się bowiem np. książka o nadciśnieniu (Pokonaj nadciśnienie dietą DASH) i Dieta wspierająca odporność. W przygotowaniu są też książki o diecie zapobiegającej nowotworom, zdrowym sercu i obniżaniu cholesterolu.
Jeśli interesują Was te tematy (cholesterol, miażdżyca, zapobieganie nowotworom, odporność) – piszcie do mnie 🙂 . Może już wkrótce rozwinę któryś z nich mocniej na blogu.
